Dlaczego poradniki nie pomagają, tak jak byśmy tego oczekiwali?

Na rynku wydawniczym, w internecie i w podcastach jest tyle mądrości, ile tylko dusza zapragnie… Na każdy dowolny problem psychologiczny jest przynajmniej kilka tytułów książek na półkach księgarni i w bibliotekach. Wystarczy tylko wziąć i czytać, a problem się rozwiąże. Dlaczego to nie działa? Jeśli te wszystkie książki pisane w dobrych intencjach, na podstawie często rzetelnej zgromadzonej wiedzy mają pomóc, to czego im brakuje? Odpowiedź daje psychoterapia. W trakcie terapii korzysta się z tej samej wiedzy co w książkach, poradnikach i podcastach. Do wiedzy jednak dołączony jest element kontaktu. I co moim zdaniem, najważniejsze: Empatia. Zrozumienie. Współczucie.

Empatia

Kiedy byłem psychologiem na oddziale onkologicznym zrobiłem własne badanie ankietowe. Pytałem uczestników grupy wsparcia, którą prowadziłem: „Jakie są najważniejsze cechy psychologa prowadzącego zajęcia”. Spośród najwyżej ocenianych cech na pierwszym miejscu znalazła się empatia, czyli coś, co pozwalało uczestnikom czuć się widzianym, zauważonym, wysłuchanym,  po prostu ważnym.

Zrozumienie

Na drugim miejscu pacjenci wymieniali to, że psycholog stara się zrozumieć, nie ocenia, patrzy na problem z perspektywy pacjenta, widzi ile wysiłku i cierpienia przeżywają ludzie, którzy przychodzą na terapię.

Współczucie

Trzecie miejsce zajmował czynnik tak często używany w potocznych rozmowach ludzi, którzy usiłują się wspierać, czyli współczucie. Pozwalało im ono wytrzymać czasami trudną tematykę zajęć,  ponieważ czuli, że ktoś naprawdę współodczuwa i byli gotowi na ten wysiłek. Przyznawali, że temat taki jak śmierć, czy choroba bliskiej osoby byłby niemożliwy do opowiedzenia bez współczującego słuchacza, który zwraca uwagę na emocje, współodczuwa i stara się we wspierający sposób znaleźć pomocne rozwiązanie.

Efekt terapeutyczny

Tych trzech czynników nie da się zawrzeć w żadnej książce, ponieważ „nie mieszka” w niech żaden człowiek. Dlatego tak ważne w psychoterapii są osobisty kontakt, umiejętność słuchania, zrozumienia oraz empatii. To jest to, po co ludzie przychodzą, bez względu na nurt terapeutyczny w którym specjalizuje się psychoterapeuta.